Op 11 december jl. presenteerde de Europese Commissie de Europese Green Deal. Een ambitieus plan met als einddoelstelling een Europa dat in 2050 als eerste continent klimaatneutraal is. Om de klimaatverandering te keren moet volgens de Europese Commissie niet alleen de uitstoot van broeikasgassen verder gereduceerd worden (50 à 55% tegen 2030, ten opzichte van 1990), maar is ook een nieuwe economische groeistrategie nodig die zoveel mogelijk is losgekoppeld van grondstoffengebruik. In dit blog staan wij stil bij een aantal maatregelen die de Europese Commissie voor het bereiken van deze doelen voorstelt.
De Routekaart: maatregelen
In de zogenaamde ‘Routekaart’, een bijlage bij de Green Deal, somt de Europese Commissie de reeks maatregelen op die ze in 2020 en 2021 zal voorstellen. Een aantal daarvan zal de Commissie begin volgend jaar al presenteren.
Bijvoorbeeld een nieuwe biodiversiteitsstrategie, met daarin onder meer ambities om Europese steden te vergroenen, de biodiversiteit in stedelijke gebieden te vergroten, flinke hoeveelheden nieuw bos aan te planten en Natura 2000-gebieden effectiever te herstellen. Ook komt de Commissie met een nieuwe industriële strategie, een strategie van boer tot bord voor duurzaam voedsel en voorstellen voor een Europa zonder vervuiling.
Ook circulariteit staat hoog op de agenda, wat nodig is omdat de Europese Commissie constateert dat op dit moment slechts 12 % van het gebruikte materiaal afkomstig is van hergebruik. ‘Terugnameregelingen’ zouden mensen moeten stimuleren hun gebruikte apparaten zoals mobiele telefoons, tablets en opladers terug te brengen voor hergebruik. Ook wil de Commissie de import van goederen en diensten uit landen die niet voldoende klimaatmaatregelen nemen extra gaan belasten. Dit om consumenten en bedrijven aan te moedigen tot gedragsverandering en duurzame publieke en particuliere investeringen te bevorderen.
Bovenal wil de Europese Green Deal de weg banen voor een grootschalige energietransitie, waarbij geen persoon of regio achterop zou mogen raken. Naast een ‘renovatiegolf’ van publieke en private gebouwen, onder meer door verbeterde isolatie, noemt de Commissie ook het verduurzamen van de transportsector. Zo zou de zeevaart per 2021 moeten worden opgenomen in het emissiehandelsysteem. Tegelijk zou de hoeveelheid gratis emissierechten die de luchtvaartsector krijgt, gereduceerd moeten worden. En waar het gaat om wegverkeer zet de Commissie in op 13 miljoen nul- en emissiearme voertuigen tegen 2025, wat betekent dat ongeveer een miljoen laadpalen nodig zullen zijn.
Tot slot is nog interessant dat de Commissie bij het nemen van deze klimaatmaatregelen en het zo effectief mogelijk maken hiervan, veel verwacht van nieuwe IT-tools. Bijvoorbeeld kunstmatige intelligentie en het 5G-netwerk. Inzet op digitalisering kan onder meer nieuwe mogelijkheden creëren voor het op afstand monitoren van lucht- en waterverontreiniging, of het in kaart brengen en optimaliseren van hoe energie en natuurlijke hulpbronnen worden gebruikt.
Europese Klimaatwet en Europees Klimaatpact
Om de ambities in wetgeving te gieten, zal de Commissie in maart 2020 de eerste Europese klimaatwet voorstellen. Het idee achter deze Klimaatwet is het verzekeren dat al het EU-beleid bijdraagt aan het doel van klimaatneutraliteit in 2050. Zo wordt aan de hand van deze wet al het klimaatgerelateerde beleid, waaronder de ETS-richtlijn, herzien.
Tegelijkertijd met het voorstel voor een Europese Klimaatwet doet de Europese Commissie een voorstel voor een Europees Klimaatpact om de burger een stem en een rol in de nieuwe maatregelen te geven, informatie te delen, lokale initiatieven te promoten en oplossingen te verspreiden om anderen te inspireren.
Tot slot
Met deze Green Deal zet de Europese Commissie haar koers voor de komende maanden en jaren uit. De Europese Raad, met uitzondering van Polen, keurde de deal goed. Polen krijgt langer de tijd. De leden van het Europees Parlement stemmen in januari 2020 over een resolutie waarmee de positie van het Europees Parlement ten aanzien van de klimaatplannen duidelijk wordt.
Dit neemt niet weg dat dit pakket de komende jaren in wetsvoorstellen, actieplannen en strategieën moet worden omgezet, die na indiening door de Europese Commissie steeds door zowel het Europees Parlement (direct verkozen) als de Europese Raad (vertegenwoordigers van alle EU-landen) moet worden goedgekeurd. De Commissie nodigt het Europees Parlement en de Raad uit om zich achter haar ambitieuze visie op milieu en economie te scharen en die te helpen verwezenlijken.
De komende jaren zullen de plannen en wetgeving verder moeten worden uitgewerkt, waarna de ambities ook daadwerkelijk omgezet gaan worden in beleid. Beleid dat alle sectoren van de Europese economie en uiteindelijk iedere EU-burger zal raken.
Raadpleeg hier de volledige tekst van de Europese Green Deal en hier de routekaart met maatregelen.
