Begin oktober 2018 tekende de Minister van Zorg en Sport de Green Deal 'Duurzame zorg voor een gezonde toekomst'. En met hem committeerden zich nog eens 131 partijen uit de zorg, overheid en het bedrijfsleven om de zorg in Nederland duurzamer te maken. De partijen van de Green Deal verduurzamen de zorg door de CO2-emissie van de zorgsector terug te dringen, circulair werken te bevorderen en de hoeveelheid medicijnresten in oppervlaktewater en grondwater terug te dringen. Ook het creëren van een gezonde leefomgeving voor patiënt, cliënt en zorgmedewerkers is een belangrijke ambitie.
CO2-emmissie
De Green Deal Zorg 2.0 sluit aan bij het Klimaatakkoord, waarin ook zorgorganisaties afspreken de CO2-uitstoot in Nederland tussen nu en 2050 nagenoeg naar 0 terug te dringen. In 2030 moet de CO2-uitstoot al bijna de helft lager zijn dan in 1990.
Die doelstellingen vragen om een andere benadering van de zorgverlening zelf, het vastgoed en de bedrijfsvoering van de sector. Reden waarom energiebesparing en inzet van duurzame energie vast onderdeel worden bij beslissingen over bouw, mobiliteit en inkoop.
Elke branchevereniging maakt hiervoor uiterlijk 1 mei 2019 een routekaart met een gerichte aanpak die aansluit bij de doelstellingen van het Klimaatakkoord. Een routekaart houdt in dat de zorgorganisatie moet kunnen laten zien hoe zij richting 2050 klimaatneutraal wordt.
Circulair werken
Ook wenst de zorgsector efficiënter en minder verspillend met grondstoffen om te gaan. In het verlengde daarvan neemt de sector zich voor om steeds meer circulair te werken. Het streven is om “circulair” een vast criterium te maken bij alle inkoop van goederen. Mogelijkheden daarvoor liggen onder andere bij de inkoop van voeding, geneesmiddelen, medische en verzorgende hulpmiddelen, bedrijfskleding, vastgoed, facilitaire producten en bouwmaterialen.
Schoon water
Medicijnresten hebben negatieve gevolgen voor het ecosysteem en de drinkwaterbereiding. De totale medicijnvracht gemeten bij de waterzuiveringsinstallaties is groot en zal zonder nadere maatregelen alleen maar groeien. Vanuit het principe 'voorkomen, verminderen en vervangen' werkt de zorgsector aan het terugdringen van de hoeveelheid medicijnresten in afvalwater. Dat gebeurt onder meer door pilots, voorlichting en training.
Hoe de ambities Green Deal Zorg 2.0 in het inkoopproces te verankeren?
Inkoop is een strategisch instrument om een meer innovatieve en duurzame economie te realiseren. De partijen van de Green Deal Zorg 2.0 onderkennen dat: duurzame inkoop speelt een belangrijke rol bij het behalen van de ambities van Green Deal 2.0.
Eén van de mogelijkheden om tot een duurzaam inkoopproces te komen is het toepassen van de internationale richtlijn ISO 20400 voor Maatschappelijk Verantwoord Inkoop. Deze internationale richtlijn biedt zowel publieke als private organisaties praktische handvatten bij het inrichten en borgen van een maatschappelijk verantwoord inkoopproces. Zo richt ISO 20400 zich onder meer op het verbeteren van de inkoopketen door de footprint van organisaties te verlagen.
Het voordeel van de ISO 20400 is dat deze aansluit op de MVO doelen en ambities van de organisatie zelf en daarmee niet een op zichzelf staand proces vormt.
Welke tools biedt de Aanbestedingswet voor duurzaam inkopen?
Voor zover de inkoop van werken, goederen en diensten onder de Aanbestedingswet valt geldt dat de Aanbestedingswet verschillende tools biedt om duurzaamheidsdoelstellingen te verwezenlijken.
Duurzaamheid begint bij de selectie van de leverancier. Technische bekwaamheid van de opdrachtnemer kan bijvoorbeeld worden getoetst aan de hand van milieubeheersystemen die de ondernemer gebruikt, mits deze ook zijn voorgeschreven bij de uitvoering van de opdracht.
Ook kunnen duurzaamheidseisen worden gesteld aan werken, diensten of leveringen. Zo mogen technische specificaties gerelateerd zijn aan de gehele levenscyclus zoals productiefase, verwijderingsfase en verhandeling van producten.
Gunningscriteria kunnen eveneens betrekking hebben op milieuaspecten en duurzaamheid van aangeboden werken, leveringen en diensten. Voorwaarden zijn wel dat gunningscriteria de mogelijkheid van daadwerkelijke mededinging moeten waarborgen en vergezeld moeten gaan van specificaties aan de hand waarvan de door inschrijver verstrekte informatie daadwerkelijk kan worden getoetst om te beoordelen hoe goed de inschrijvingen aan de gunningscriteria voldoen. Bij twijfel moet controle van de verstrekte informatie en bewijsmiddelen mogelijk zijn. Ook dienen gunningscriteria verband te houden met de opdracht.
Conclusie
Duurzaam inkopen is een belangrijke voorwaarde voor het realiseren van de ambities van de Green Deal Zorg 2.0. Van wettelijke beperkingen die aan duurzaam inkopen in de weg staan, is geen sprake. Integendeel, de (wettelijke) tools om tot duurzame inkoopprocedures te komen zijn reeds beschikbaar!
