De energietransitie heeft gevolgen voor het ruimtegebruik in Nederland. Bij de besluitvorming rond energieplannen en –projecten is samenwerking tussen overheden, burgers, bedrijven en maatschappelijke organisaties van cruciaal belang. Op 23 januari 2017 heeft de minister van Economische Zaken, mede namens de minister van Infrastructuur en Milieu, de Voorzitter van de Tweede Kamer geïnformeerd over de voortgang van de implementatie van de visie op omgevingsmanagement en de ontwikkelingen in de energiesector op het gebied van omgevingsmanagement. Daarbij gaat hij ook in op de evaluatie van de Rijkscoördinatieregeling.
Evaluatie Rijkscoördinatieregeling
In opdracht van de minister heeft Andersson Elffers Felix (AEF) in 2016 het toepassen van de Rijkscoördinatieregeling (RCR) geëvalueerd. Hieruit blijkt onder meer dat de RCR bijdraagt aan stroomlijning en versnelling van de besluitvorming en de procedure. Tegelijkertijd wordt geconstateerd dat de RCR effectiever kan worden ingezet; de procedurele versnelling leidt in een aantal gevallen immers niet tot een sneller proces. Naar aanleiding van deze conclusie geeft de minister aan dat hij de wijze waarop hij de RCR inzet zal herijken.
De minister onderschrijft verder de conclusie van AEF dat per project moet worden bepaald wat het meest geschikte bestuursniveau is voor de ruimtelijke inpassing. Wanneer de RCR-procedure niet versnellend is, omdat de betreffende decentrale overheid de besluitvorming voortvarend(er) kan uitoefenen, heeft ruimtelijke besluitvorming over een project van nationaal belang op decentraal niveau de voorkeur. Alleen indien er geen overeenstemming met de medeoverheden wordt bereikt, zou de RCR ingezet moeten worden.
Omgevingsmanagement in de Mijnbouwwet
In zijn brief van 23 januari 2017 besteedt de minister verder aandacht aan de aanpassingen in de Mijnbouwwet (Mbw) die op 1 januari 2017 in werking zijn getreden. Door deze aanpassingen zijn onder meer de inspraakmogelijkheden en adviesrechten uitgebreid voor burgers en medeoverheden. Ook is het landelijk loket voor mijnbouwschade en het Kennisprogramma Effecten Mijnbouw in hete leven geroepen. De maatschappelijke betrokkenheid bij mijnbouwprojecten is hierdoor beter gewaarborgd.
Omgevingsmanagement bij pilots en lopende projecten
Waar het gaat om omgevingsmanagement bij energieprojecten hanteert de minister de volgende vijf uitgangspunten (Kamerstuk 31239, nr. 211):
- Samenbinden van belanghebbenden;
- Betrek de omgeving zo vroeg mogelijk;
- Transparantie en vertrouwen;
- Omgevingsmanagement is een gezamenlijke verantwoordelijkheid; en
- Maatwerk.
Deze uitgangspunten zijn het afgelopen jaar zoveel mogelijk toegepast bij energieplannen en –projecten. In sommige projecten was het door eerder gemaakte beslissingen echter niet meer mogelijk om de uitgangspunten toe te passen. Zie hierover ook ons blogbericht over de pilotprojecten.
Overige ontwikkelingen omgevingsmanagement
Tot slot gaat de minister in zijn brief in op een aantal overige ontwikkelingen rond omgevingsmanagement. Stilgestaan wordt onder meer bij het feit dat het aantal lokale samenwerkingsverbanden waarbij burgers actief meewerken aan het opwekken van duurzame energie in 2016 wederom is gestegen. Volgens de minister is dit van belang, aangezien hierdoor vaak minder weerstand in de leefomgeving is tegen het project. Verder constateert de minister dat regionale overheden en omwonenden in toenemende mate aandacht vragen voor de verdeling van lusten en lasten. Uit onderzoek blijkt dat deze vraag meer en meer wordt opgepakt door de energiesector, onder andere door het opstellen van gedragscodes.
Tot slot
In 2016 zijn flinke stappen gezet op het gebied van omgevingsmanagement bij energieprojecten. De minister benadrukt dat de brief geen eindpunt vormt. Het moet voor overheden, initiatiefnemers, burgers en maatschappelijke organisaties vanzelfsprekend zijn om intensief samen te werken bij energieprojecten. Alleen met een gezamenlijke inspanning kan een goede ruimtelijke inpassing van de energietransitie worden bereikt!
Bron: link naar kamerbrief